nervus vagus | TC2 Tribe

Hoe je zenuwstelsel werkt bij stress – en wat jij zelf kunt doen

In een wereld vol meldingen, conflicten en voortdurende informatieprikkels is het niet vreemd dat je zenuwstelsel overuren draait. Je voelt je gespannen, vermoeid of prikkelbaar – vaak zonder duidelijke aanleiding.

Toch is er een verklaring. De sleutel ligt in je autonome zenuwstelsel. Begrijpen hoe dit systeem werkt, helpt je beter om te gaan met stress en gericht te werken aan rust, herstel en energie.

Wat is het autonome zenuwstelsel?

Het autonome zenuwstelsel regelt alle automatische processen in je lichaam – van ademhaling tot spijsvertering. Het bestaat uit twee hoofdonderdelen:

  • Het sympathische zenuwstelsel: activeert je bij dreiging – de klassieke vecht-of-vlucht-stand.
  • Het parasympathische zenuwstelsel: brengt je terug naar rust – ook wel de rust-en-verteer-stand genoemd.

Bij aanhoudende stress (denk aan werkdruk of wereldnieuws) raakt dit systeem uit balans. Je lichaam blijft in een constante staat van paraatheid, wat op de lange termijn uitputtend is.

De rol van de nervus vagus bij ontspanning

De nervus vagus is een van de belangrijkste zenuwen in het parasympathisch systeem. Deze zenuw loopt van je hersenstam naar je hart, longen en darmen, en speelt een sleutelrol in ontspanning.

Is deze zenuw actief? Dan:

  • verlaagt je hartslag,
  • verdiept je ademhaling
  • en ontspant je spijsvertering.

Een goed functionerende nervus vagus – met een zogenoemd hoge vagale toon – helpt je sneller herstellen van stress en verhoogt je veerkracht.

Sociale veiligheid en de polyvagaaltheorie

De polyvagaaltheorie, ontwikkeld door neuroloog Stephen Porges, brengt hier een extra dimensie in. De nervus vagus kent volgens deze theorie twee takken:

  • Ventrale vagus: ondersteunt verbinding, veiligheid en sociale interactie.
  • Dorsale vagus: wordt actief bij overweldiging en leidt tot terugtrekking of verdoofdheid.

Je zenuwstelsel is dus niet alleen gericht op fysieke veiligheid, maar scant voortdurend ook je sociale omgeving op signalen van verbinding of gevaar. Een gevoel van verbondenheid heeft een directe kalmerende werking op je lichaam.

Hoe kun je je zenuwstelsel zelf kalmeren?

Gelukkig zijn er eenvoudige, wetenschappelijk onderbouwde manieren om je zenuwstelsel te ondersteunen:

  • Ademhaling: 4 tellen in, 6 tellen uit – vertraagt je hartslag.
  • Neuriën of zingen: trilling stimuleert de nervus vagus.
  • Koude prikkels: bijvoorbeeld je gezicht spoelen met koud water.
  • Rustige beweging: wandelen, yoga of tai chi.
  • Verbinding zoeken: oogcontact, aanraking en gesprekken in een veilige setting.
  • Ontprikkelen: regelmatig offline zijn, de natuur in, stilte opzoeken.

Door deze gewoontes regelmatig toe te passen, breng je jouw zenuwstelsel in een toestand van herstel. Het resultaat: meer rust, betere focus en een stabieler energieniveau.

Waarom dit nu belangrijker is dan ooit

Zoals je leest in het blog Hoe vind je rust in een wereld vol onrust?, verwerkt je lichaam alle prikkels alsof ze directe dreiging vormen. Nieuwsberichten, sociale media, meldingen: ze activeren steeds opnieuw je stresssysteem.

Weten hoe je zenuwstelsel werkt – en hoe je het tot rust brengt – is geen luxe, maar een essentiële vaardigheid. Het helpt je om je energie te beschermen in een wereld die veel van je vraagt.

Hoe staat het met jouw energie?

Stress beïnvloedt lichaam én geest. Wil je weten hoe jij op spanning reageert – en waar jouw herstelkracht ligt? Doe de gratis Energie Test en ontvang direct jouw persoonlijke energieprofiel in je mailbox.


Take charge and take care.
Je hoeft de wereld niet te veranderen om bij jezelf te beginnen.

Reactie plaatsen